Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleeğlenceli bir düzen bileğildir. Hukuk, sosyete süresince insanların bihakkın kesinlikle davrandıklarını bileğil, kesinlikle davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak için vardır. Doğruluk değeri zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene ayırmak, toplumsal hayatın gerçekleşmesini yağdırmak icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin muhalifsına ikrar edilmesi ve uyulması müstelzim, kesin hak kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle sosyete süresince insanların gidişat ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her çağ mümkündür. “İşte ahbaplık, âdem davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir mekanizma, bir bütündür.” İnsan-âdem, âdem-natür ilişkilerinin insanlığın partner çıkarı ve huzuru için evrensel ilkelerle güvence şeşna hileınmasıdır. Hukuk, adamlık seviyesi için göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birşu denli fikir ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, sınıf çıkarları, sosyete sözleşmesi, natür ve insanlar olarak belirten gözlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun partner iyiliğini yağdırmak maksadıyla konulan ve hep gücüyle desteklenen kaide, hak ve kanunların kâffesidür. Elan münteşir bir tanılamamıyla ahbaplık, adalete yönelmiş toplumsal yaşfakat düzenidir. Hukuk Sözcük Valörı Hukuk kelimesi Arabi “hak” kökünden gelir ve hak kelimesinin çoğcelil olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “hak” kelimesinin çoğcelil “ilenme’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na bakılırsa ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım zorlaü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” demeı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet demeında da kullanılır. Fen Valörı Hukuk dönemden döneme değiştiği için hala doyurucu bir tanılamam strüktürlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok ikrar edilen tanılamamı ise: “Belirli bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mevki zoruna (müeyyide) bağlanmış kurallar kâffesidür.” Bilimsel bir disiplin olarak ahbaplık, kendi süresince temel olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun zevat arası ilişkileri bahis kayran kısmına Özel Hukuk, zevat ile mevki veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Ticaret Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna cevap Kanunuesasi Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku hep hukukunun mirlıca madun dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku diğer toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik mevki tarafından güvenceye hileınmış ve cebri yaptırımlara sahip olmasıdır. Hukuk kuralları âdem davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun boy bos hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde nazir nitelikteki parçalanmamış durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk kayranında yaptırım hep gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek için kullanılır. Hukuk düzenini sağlamlamayı ve korumayı fakatçlayan yaptırımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları mâni olmak için kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, mahpus ve finans cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, kısım metres; vergi hukukunda vergi ve kaçakçılık cezaları kabilinden farklı ahbaplık dallarında farklı yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilgili çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; dimaği bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek veya siyasi gözleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan ahbaplık, genel olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş toplumsal bir yaşfakat düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgısal yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun toplumsal hayatı düzenleyip insanların barış ve emniyet süresince bir arada yaşamalarını sağlamlamaktır. 2. Kılgısal Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Zıtlanması) Hukukun kılgısal amacını, toplumsal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile sosyete süresince canlı insanların, birbirleri ile ihdas etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanoğlunun strüktürsından kaynaklanan gereksinimlerinı muhaliflamaya çhileışır. Hukuk bu fonksiyonu ile veladet, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek ahbaplık düzeni hayatın temel gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun saf strüktürsına ve bundan sonra mevrut ihtiyaçlarına muvafık bulunmak zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, ekonomik gerçeklere bile merbutdır; ekonomik yoksulluklara uymalı ve onları muhaliflamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile muayyen bir organize şeşna aldığı içtimai gereksinimlerı, özü salt bir müsavat düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak hakiki kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En endamsız tanılamamıyla adalet, “bir müsavat düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) bulunmak üzere dü farklı anlamda kullanılır. Doğruluk haddizatında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet demeında kişisel bir özelliği deyimler. şahsiyet her çağ haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni yağdırmak yolunda geceli gündüzlü ve bileğkârmez bir çaba gösterir. İşte bu gidişat ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile ilgili oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet nosyonı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği alışveriş biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık kayranında hukuki boy bos olarak güfte konusu olan adalet bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Toplum içindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini içaziz kurallar parçalanmamışü olarak ahbaplık, bu bileğerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve dökmek durumunda bulunmuş olduğuna bakılırsa, adaletin böylecene, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında adalet acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü adalet nosyonı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm ahbaplık sistemine ve sistemlerine hâkim mevcut, nesnel ve salt bir boy bos niteliğindeki adalettir. Hukuk bir sosyete düzenini içerir. Hukukun varlık sebebi bile adalettir; lüzum mevcut düzeni sahiplenmek, gerekse onu bileğkârtirmeyi meşrulaştırmak için her çağ adalete mirvurulur. Nesnel ve yasa üstü adalet hukukta muhalifmıza oturmuş ahbaplık düzenlerinin birincil örneği, olması müstelzim ahbaplık demeında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, mevcut ahbaplık düzenlerinin kendisine muvafık olup olmadığı açısından bir boy bos ve kıymetlendirme ölçüsü evet. Gene bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun görüntülemek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve menfi muhaliflıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon denge süresince olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Normal olarak tüm ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem toplumsal yaşfakat uyacak, hem bile bu toplumsal hayatın barış süresince sürebilmesi için bir düzen görünümünü sağlamlamaya çhileışacaktır.